Hafta Sonu Blues Perişan Kütüphanesi'ne Katkı 126

Ahmet Mithat Efendi

 "Çingene"

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 
(1. Baskı: 2019)

Kim ne derse desin banka yayıncılığını her daim önemsemişimdir. Şimdi biraz azalmış olsa da Yapı Kredi hem yayıncılık hem de plastik sanatlar üzerine yaptığı sergiler ve etkinliklerle kültür adına önemli işler yapmıştır. Son on yıldır da İş Bankası bu bayrağı taşıyor. Çocukluğumuzda duyduğumuz ve o günleri yaşayamadığımız için hayıflandığımız Hasan Ali Yücel'in Kültür Bakanlığı yayınları ve çeviri bürosu zamanlarındaki güzellikleri bu yayınlar ile bir nebze de olsa yaşıyoruz. 
İş Bankası Yayınları son yıllarda yaptığı " Modern Klasikler" dizisiyle bizleri Stefan Zweig, H.G. Wells, Anthony Burges ve daha nice 20. yüzyıl yazarının yapıtlarıyla buluşturmuştu. Şimdilerde de aynı yayınevi "Türk Edebiyatı Klasikleri" ile bizleri buluşturuyor. Muallim Naci, Safveti Ziya, Ahmet Rasim, Samipaşazade Sezai, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Namık Kemal, Şemsettin Sami ve daha niceleri bir arada bizlerle buluşmayı bekliyor. Bu isimlere yeni kuşak şaşkınlıkla bakarken, bizim kuşağın aklına da ister istemez sıkıcı edebiyat derslerinin ağır metinlerini getirebilir. İlk anda bende bu önyargı ile yaklaştımsa da okumaya başlayınca keyfine vardım, hatta bugüne dek güncel kalabildiklerini görerek şaşırdım.  Zira bu kitapları yayına hazırlarken günümüz Türkçesine uyarlamışlar ki bu da okuma kolaylığı sağlıyor. Ahmet Mithat Efendi'nin "Çingene" isimli romanı da ağır Osmanlıca metinden günümüz Türkçesine Ömer Aslan tarafından uyarlanmış. 
Tanzimat devrinin önde gelen yazarlarından Ahmet Mithat Efendi (1844 - 1912) gazetecilikle başladığı yazı hayatına hikâye ve roman yazarlığını da ekleyerek çeşitli alanlarda sayısı yüz elliyi bulan eser kaleme almıştır. 
Ahmet Mithat Efendi Çingene adlı romanında genç bir beyzadenin güzel bir Çingene kızına aşkını anlatırken konuyu Tanzimat döneminin temel düşünsel eksenlerinden medeniyet ve medenileşme kavramları çerçevesinde ele alıyor. Eser Çingene sevgili dışında, Hintli bir öğretmen ve Ermeni bir ressamın da dahil olduğu, etnik açıdan heterojen bir çevre içinde geçiyor. Genç ve zengin Istanbul beyefendisi ile güzel ve yoksul Çingene kızının toplumsal konumlarındaki zıtlık eğitimle, medenileşmek suretiyle aşılabilir mi tartışmaları sürerken o dönemde Çingeneler hakkındaki kimi yanlış önyargılar da yazar tarafından sorgulanır olması da övgüye değer.

Aptulika