George Orwell
"Hayvan Çiftliği"
CanYayınları
(2018 - 55. Baskı )
George Orwell'ın kitaplarından hep uzak durmuştum. Bunun sebebi de sosyalizm'e (hadi ihanet demeyeyim de) 'yamuk' yaptı diye idi. Böyle olunca da yıllarca 'cız' muamelesi yapmıştım. Son 10 yıl dünya iyiden iyiye adamın yazdığı "1984" romanına dönünce artık yapacak bir şey yok kaçamazsın dedim ama büyük bir salaklık yaparak bu romanın filmini izledim. Ütopyalarımın yıkıldığı bu zaman diliminde "1984" distopyasıyla yüzleşmiştim bir şekilde. Bir ara kitabını da okurum dedimse bir türlü olmadı.
Bir ay önce Pink Floyd'un en sevdiğim ve 16 yaşlarından bu yana bende kalıcı izler bırakan "Animals" albümünü tekrar dinleyesim gelecekti. İşte o an albümle ilgili yazılanları da okurken Roger Waters'ın bu albümü George Orwell'ın "Hayvan Çiftliği"nden yola çıkarak yaptığını öğrenecektim. Artık bu kitabı yok sayamazdım, hem bunu yok saysam arada "Animals" albümü vardı. Yapacak bir şey yok dedim ve kitabı aldım.
 |
| George Orwell |
Masal anlatımıyla yazılan bu roman çarpıcı bir politik eleştiriydi. 1940'ların reel sosyalizmi ve Stalin dönemi eleştiriliyordu. Daha ilk gençlik yıllarımdan bu yana hiç bir zaman Stalin'e sempati duymamışımdır (hatta Stalin etkisi her daim canıma okumuştur) ama kötü söz de etmemişimdir. Sosyalizm düşmanlarının her daim temcit pilavı gibi Stalin kötülemeleri artık bende gına mı getirmiştir nedir.
Daha kitaba giremedim bile, ne bu yahu. Herneyse, kitaba bu düşüncelerin evhamında başladım. Kitabı İngilizce aslından Celal Üster çevirmiş ve romanın öncesinde de harika bir sunuş yazısı yazmış. Bu sayede Orwell'ın yazarlığına çevirmenin açısından bakıyoruz. O sunuş yazısında şöyle güzel bir anektod da var ki, bunu burada paylaşmadan edemeyeceğim:
"Orwell, II Dünya Savaşı'nın başlarında BBC'de radyo izlenceleri hazırlamaktadır. (...) Tüm Avrupa ve Amerika'nın kulak kesildiği BBC radyosunda, Hitler'i konu eden bir izlence sunar. Ne var ki, izlence boyunca, Hitler'in düşüncelerini örneklemek amacıyla 'Kavgam'dan alıntılara yer verildiğinden, kitabın yazarına telif ücreti ödemek gerekiyordur. Oysa İngiltere ile Almanya savaşmakta oldukları için, iki ülke arasındaki diplomatik ve tecimsel ilişkiler kesiktir. Parayı ödemeye kararlı olan BBC yöneticileri, günlerce bir çözüm ararlar ve sonunda bulurlar: Hitler'in telif ücreti Norveç hükümeti aracılığıyla ödenir."
1940'lı yıllardan bu yana ne kadar zaman geçmiş ama bizde telif hakları hala kimsenin umrunda değil. Hatta bir karikatürist arkadaşımız internetten işlerini telifsiz olarak alıp kullananlara dava açınca sosyal medyada hemen "Okuyucularına dava açıyor" diye linç kampanyası başlatılmıştı. Neyse ki meslektaşım "Benim işlerimi paylaşanlara değil, ticari olarak kullananlara dava açıyorum" diye açıklamak zorunda kalmıştı.
Arkadaşım ne kitapmış bu yahu oradan oraya daldan dala gittik. Neyse gene kitaba dönelim. "Hayvan Çiftliği"nin içinde Friedrick Karl Waechter'in harika çizimleri de eşlik etmiş. Ancak bu güzel çizimler iki sayfada geniş geniş yer alırken, iki sayfa arasında ciltin azizliğine uğrayarak güme gitmiş.
"Hayvan Çiftliği"nde George Orwell, Stalin dönemini eleştirmiş ama anti komünistleri de çok ince bir zekayla 'ti'ye almış. Başlangıçta sosyalist dünya görüşünde olan Orwell bu romanında sosyalizme değil Stalin dönemindeki uygulamasına eleştiri getirmiş gibi. İster kızalım ister sevelim ama Orwell harika bir 'Peri Masalı' yazmış, hem de büyükler için.
George Orwell'ın "1984"ünü kitabından önce filmini izledim demiştim ya, bu sefer tersini yapacağım ve "Hayvan Çiftliği"nin kitabından sonra çizgi filmini izleyeceğim. Bana iyi seyirler size de iyi okumalar.
Aptulika
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder