Piyanonun Çelebi ustası

Çizim Aptulika

Geçen yıl caz sahnesinin en iyi piyanistlerinden biri olan Joe Sample’ı,12 Eylül 2014 tarihinde, 75 yaşında akciğer kanserinin komplikasyonları sonucu kaybetmiştik. Sample, 1970’li yıllardan sonra grubu The Crusaders ile caz müziğini elektriklendirecek ve fusion caz’a öncülük edecekti.

Amerikan caz müziğinin seçkin isimlerinden Joe Sample, 5 yaşında piyano ile tanıştı. Bu tanışma onu Texas Southern Üniversitesi’nde müzik üzerine tahsil almaya kadar götürecekti. Burada akademik düzeyde eğitim alırken, aynı üniversiteden arkadaşlarıyla Swingsters isimli bir grup kurup, müzik yapmaya da başlayacaktı. Bu grupta Sample piyano ile yer alırken, uzun yıllar birlikte çalışacağı saksofoncu Wilton Felder ve davulcu Hopper kadroyu oluşturuyordu. Onlara bir süre sonra aynı üniversitede okuyon tromboncu Wayne Henderson da katılınca grubun ismi de Modern Jazz Sextet’e evrilecek ve en nihayetinde de Jazz Crusaders adını alacaktı.

Elektriklenen Caz

Jazz Crusaders grubu 1960’lardan 1971’e kadar akustik anlamda caz’ı ele alarak albümler yaptılar ve konserler verdiler. Tarihler 1971’i gösterdiğinde ise grubun ismi The Crusaders olarak kısaltılacaktı. Bu değişiklik sadece harften tasarruf için yapılmamıştı, grubun müzikal bakışı da iyiden iyiye yeniye doğru ivme kazanacaktı. İlk değişim kontrbasta oldu ve elektro bas gruba katılacaktı. Yanısıra  rock müziğinin gözdesi elektro gitar, The Crusaders grubunun enstrüman bünyesine bir güzel oturacaktı. Grubun tavrı da akustik cazdan elektrik fusion caz’a dönüşen bir devrimin ışıklarını yakacaktı. Böylece müziklerine R&B, pop, funk katılarak dönemin Caz – Rock sahnesine öncü bir çıkışını gerçekleştirdiler. 1971’de “Pass the Plate” albümüyle başlayan bu süreç, 1974’te  “Southern Comfort”, 1975’te de "Chain Reaction" ile tam tekmil fırtınalar estirecekti.

“Chain Reaction” albümü 70’li yılların en görkemli yapıtlarından biriydi. Artık The Crusaders’ı sadece caz dinleyenler değil, rock müziğine aşina kulaklarda da takibe alınmıştı. "Chain Reaction", 200 albümlük Billboard listelerine 25. sıradan girerken, İngiltere’de 9, ABD’de birinci sıraya yükselecekti. Albümden çıkan “Carole” isimli parça ise dönemin pop plaklarıyla yarışa giriyordu. Grubun klasik kadrosuna eklenen elektro gitarda ise Larry Carlton vardı ve çıkan rock sololorı arşa yükseliyordu bile.

‘Sokak Yaşamı’na açılan kapı

Başarısını 70’lerin nihayetine kadar sürdüren The Crusaders, 1979 senesinde ise zirvenin de zirvesine çıkacaktı. O zirveye dikilen bayrağın ismi ise: “Street Life”dı. Albümün adına yakışır şekilde sokağın izlerini süren grup elemanları, korkusuz bir şekilde piyasa müziğine hatta dönemin yükselen değeri disko müziğine de kapılarını açacaklardı. “Kapı açmak” dedik ama bu dışardan geleni içeri almak değil, tüm müzikal birikimiyle Crusaders’in piyasa müziğine nufuz etmesiydi. “Street Life” albümünde yer alan ve albümle aynı adı taşıyan parça 1979 yılının da en sevilen pop şarkısı olacaktı. Bu parçada vokali üstlenen genç bir ses günümüzün en gözde divalarından biri olmaya adımını atıyordu. Bu sesin ismi Randy Crawford’tu. “Street Life” şarkısını günümüzün usta sinema yönetmeni Quentin Tarantino, 1997 yılında yaptığı “Jackie Brown” filminde de unutmayacaktı.

İlerici ve zarif

The Crusaders grubu 2010 yılında tekrar kurulacaktı. Bu yeniden biraraya gelmede ise Joe Sample, “Bu tekrar biraraya gelmek değil, bıraktığımız yerden devam etmek” diyecekti. Her dönemde müziğe ilerici ve yenilikçi gözlüklerle bakabilen Joe Sample piyanodaki müzikal birikimiyle de akustik tadını yitirmemeyi de başarabilecekti. Caz müziğindeki ustalığına rağmen çalıştığı bir çok rock, pop müzisyeniyle de çelebivari bir tavrı oluşturabilen Joe Sample, piyano tuşelerinden akan müziğiyle her daim gönüllerdeki yerini koruyacak.

APTULİKA