Hafta Sonu Blues Perişan Kütüphanesi'ne Katkı 218

Joseph Roth

 "Aziz Ayyaş Efsanesi"

Çeviri: Regaip Minareci

 İş Bankası Kültür Yayınları

  (3. Basım Ekim 2023)

Sokakta ikamet eden ve köprü altlarında yatan evsiz bir adama gene onun gibi evsiz olan temiz giyimli bir adam  ona paraya ihtiyacı olup olmadığını sorar. Bu teklif karşısında şaşıran adam, "ben onurlu bir adamım bunu size sonra ödemek isterim ama sizi nasıl bulabilirim" der. Parayı verecek adam da evsiz olduğu için bir adres veremez ama ona bu parayı Azize Terasa'ya vermesini söyler. Bu garip adam Azize Teresa'nın hikayesini okuduktan sonra etkilendiğini ve Hıristiyan olduğunu söyler. Bu nedenle borcunu Azize Terasa'nın heykelinin olduğu Batignolles Şapeli'ne gidip orada bizzat Terasa'ya ödemesini söyler. 

Bunun üzerine gelen parayla kendine iyi bir ziyafet çeken berduşumuz, yanısıra gittiği bar ve cafelerde de kafayı bir güzel cilalar. Tabi para biter. Tesadüf bu ya bir hamaliye işi falan derken gene parayı bulur. Ondan sonra pazar günü kiliseye gidecek Azize Terasa'ya borcunu ödeyecektir. Ama haftalarca süren bu uğraş yanı sıra çıkan tesadüflerle gerçekleşemez. İlginç ve mizahi unsurlarla dolu bir örgü içinde macera sürer. 

Yazarımız Joseph Roth'un yapıtlarında yersizlik yurtsuzluk önemli bir yer tutar. Çünkü Avusturyalı yazarımız Avusturya - Macaristan İmparatorluğu'nun çöküşü  ve Avrupa'da faşizmin yükselişe geçtiği dönemde yaşamıştı. 1933 yılında Hitler'in iktidara gelişiyle gazetecilik yaptığı Almanya'yı terk ederek Paris'e göçmüştü. Burada sefalet içinde hatta bu kısa romanında olduğu gibi evsiz yurtsuz yaşamıştı. Politik açıdan kendini tehdit altında hissettiği ve ekonomik zorluklar yaşadığı bu dönemde yazdığı "Aziz Ayyaş Efsanesi" 1939'da yazılmış ve Joseph Roth da kısa bir süre sonra hayata veda etmiş. 

Böylesi acılı bir dönemi mizahi bir dille anlatan Joseph Roth, bu eserini öyle çok uzun da tutmamış, kitap toplamda tamı tamına 50 sayfa. Beşiktaş'ta para çekmek için gittiğim İş Bankası şubesinin içindeki kitapçıya gittiğimde indirim olduğunu öğrendim. Bir kaç kalın kitap aldım, arada bunu da bulunca arkasındaki etiketinde 30 TL ibaresini görünce hemen aldım. Öyle ya 30 liraya çay bile içemiyorsunuz. Kitabı eve giderken yolda okumaya başladım ve bitirdim. İyi ki çay içmemişim, zira bu kitabın keyfi hala sürüyor.  

Aptulika