Blues Perişan: BOB DYLAN'ın ustasına vefası: Song to Woody!

Bob Dylan ilk albümünü 1962 yılında çıkaracaktı ve bu albümde yer alan sadece iki parça orijinaldi. Şarkı sözü ve bestesi Dylan tarafından yapılan bu parçalardan biri olan "Song to Woody" ustası Woody Guthrie için yaplan bir saygı şarkısıydı. Dylan'ın ilk yazdığı şarkı olduğu da söylenen bu eseri ve Bob Dylan'ın Woody Guthrie ile olan usta çırak ilişkisini anlatmaya çalışacağız. Bu benim yazım değil, öncelikle onu belirteyim. Çünkü bu hafta sonu okuduğum iki makale Bob Dylan ve Woody Guthrie arasındaki bağlantı üzerine güzel detaylar, anılar ve analizleri sunuyordu. Okuduğum ilk yazı Tom Taylor imzalı "Bob'dan önceki adam: Bob Dylan ve Woody Guthrie arasındaki bağlantı" adını taşıyordu. Ardından da Andrew Nguyen'in 29 Ocak 2021 tarihinde yazdığı ve Blackwing isimli sitede yayınlamış yazı idi. Bu iki yazıyı ayrı ayrı yayınlamak istedim ama okuyucu için bütünlüğün bozulacağını düşünerek birleştirerek derleme halinde sunmayı uygun buldum. Bu okumalar arasında bu konuyla ilgili karşıma Stephen Thomas'ın 2019'da yazdığı Bob Dylan biyografisi de çıkınca bir bütün halinde sunmanın uygun olacağı iyice ortaya çıkmıştı.

Benim derleme olarak sunacağım iki yazıyı alttaki linklerden ayrı ayrı tam metni yani orijinal haliyle okuyabilirsiniz:

https://faroutmagazine.co.uk/bob-dylan-and-woody-guthrie-connection-folk-hero-carnegie-hall/

https://blog.blackwing602.com/song-to-woody/

Bütün bunların haricinde Bizzat Bob Dylan'ın kaleme aldığı, "Woody Guthrie Üzerine Son Düşünceler" adlı yazıyı da alttaki linkten okuyabilirsiniz.

https://www.bobdylan.com/songs/last-thoughts-woody-guthrie/

Bob Dylan 1959 yılında girdiği Minnesota Üniversitesi'nde bir yıl sonra ayrılarak eğitimini yarım bırakacaktı. 1961 yılının ilk ayında da müzik yapmak için New York'a gidecekti. Ancak bu gidiş sadece müzik yapmak için değildi, hatta ondan daha önemli bir nedene dayanıyordu. Oraya Greystone Park Psikiyatri Hastanesinde Huntington hastalığına yakalanan müzik idolü Woody Guthrie'yi ziyaret etmek için gitmişti. Guthrie, Dylan için bir ilham kaynağı olmuştu. Guthrie'nin kendi müziği üzerindeki etkisini Bob Dylan şu sözlerle açıklayacaktı: "Şarkılarında bütünüyle halk vardı ve onlar sıradan ve gerçek insanlardı. İşte onlar Guthrie'nin şarkılarında yer buluyordu. O Amerikan halkının gerçek sesiydi. Kararımı vermiştim, Guthrie'nin öğrencisi olacaktım ve onun yolundan gidecektim."

Bob Dylan daha yola ilk adımını atarken ustasına selamını sunuyordu.

Şimdi Dylan'ın ustasına yaptığı şarkının hikayesi ve Woody Guthrie'yi hastanede ziyarete gittiği 1961 yılına gidelim. Tom Taylor ve Andrew Nguyen'in yazılarından yaptığım derlemeyi sizlere sunayım.

APT.

Bob'dan önceki adam: Bob Dylan ve Woody Guthrie arasındaki bağlantı

Yazı: Tom Taylor ve Andrew Nguyen

“Sanatın en yüksek amacı ilham vermektir. Başka ne yapabilirim?

Herhangi biri için onlara ilham vermekten başka ne yapabilirsiniz?”

- Bob Dylan -

Bob Dylan'ın kendi adını taşıyan ilk albümünde bir dizi eski folk şarkısı arasında kendisinin söz ve müziğini yazdığı sadece iki orijinal şarkı vardı. Bunlardan biri, yazdığı ilk şarkı olduğunu söylediği "Song to Woody" idi ve bunu ustasına ithafen yapmıştı.

1961'de soğuk bir Ocak ayının ortasında, 19 yaşındaki Bob Dylan, bir gitar ve bavuldan ibaret eşyasıyla Minnesota'dan kalkıp, New York'a gitmek için yolculuğa çıktı. Dylan, bir yıldan biraz daha uzun bir süre sonra Minnesota Üniversitesi'nden yeni ayrılmıştı. Genç müzisyeni kış kıyamette 24 saatlik bir zorlu yolculuğa çıkartan şey neydi? Bunun iki nedeni vardı... ilki müziğini yapacağı üniversite öğrencileriyle dolu küçük kafe ve barlarda sahneye çıkmaktı. Ama bundan daha önemli gelen bir nedeni daha vardı ki, New York'a adım attığında ilk yapacağı şey de oydu... Yani onun müzik yapmasına neden olan, idollerden biri, hatta en başta geleni olan Woody Guthrie'yi bulmak ve onunla tanışmaktı.

Bob Dylan Greenwich Village'a 24 Ocak'ta geldi. New York'un son 28 yılın en soğuk kışıyla anıldığı günlerinde karla kaplı kaldırımlara adım attı ve Cafe Wha adlı bir mekana sürüklendi. Macdougal St.'de O gece amatör müzisyenlerin sahneye sırayla çıktığı "Açık Mikrofon" isimli etkinlik yapılıyordu ve orada ve genç Bob da şansını deneyecekti. Dylan'ın daha sonraları kendi şehri olacak yerdeki bu ilk sahne başlangıcıydı. Dylan biyografisini yazan Howard Sounes, Bob'un o gece mikrofona yaklaştığını ve kalabalığa "Ben ülkeyi dolaşıp Woody Guthrie'nin ayak izlerini takip ederek geldim" dediğini yazacaktı.

Dylan uzun zamandır Woody Guthrie'den ilham alıyordu ve Guthrie'nin otobiyografisi “Bound for Glory”yi okuduktan sonra halk sanatçısı ile tanışmaya can atar oldu. Kitap, Guthrie'nin çocukluğunu, Amerika'yı dolaştığını ve sonunda bir halk şarkıcısı olarak tanındığını anlatıyordu. 1940'ların başında, Guthrie, Dust Bowl sırasında Oklahoma'daki evinden ailecek göç etmelerinden sonra, California daha sonra da kendisini New York'ta bulmuştu. Guthrie'nin New York'ta geçirdiği zaman, “Dust Bowl Troubadour” unvanını sağlamlaştırmasına yardımcı oldu ve politik olarak militanlaşmış, devrimci türküleriyle Amerika'nın en tanınmış folk müzisyenlerinden biri haline gelecekti. Guthrie'nin ateşli ve kışkırtıcı müziği Bob Dylan'ı da aynı yolu takip etmeye itti.

Dylan'ın New York'a ilk geldiği sıralarda, ortalık beat edebiyatının ustaları ve folk müzisyenleriyle doluydu. Bu müzisyenler genel olarak bilinen folk klasiklerini seslendiriyorlardı. Radyo istasyonlarında da durum aynıydı, onlara bir de Tin Pan Alley denilen şarkı yazarlarının eserlerini söyleyen şarkıcılar eklemlenmişti. Bu Dylan'ın şu yorumu yapmasına neden oldu: “Ben her zaman kendi şarkılarımı yazdım ama onları asla buralarda çalmazdım. Çünkü kimse kendi şarkılarını çalmıyordu. Bunu yapan tek kişi Woody Guthrie idi.”

Kendi şarkılarını yazarak insanlara gitarıyla sunan Guthrie'nin bu tavrı Dylan'ın dikkatini çekti ve o da denemeye karar verdi. “Sonra bir gün,” diye devam eden Dylan, “Daha yeni bir şarkı yazdım ve yazdığım ilk şarkıydı ve ismi 'A Song for Woody Guthrie'ydi."

Woody Guthrie hastanede (Ama ağızda gene sigarası)

Dylan New York'a geldiğinde, Woody'nin sağlığı, Huntington hastalığıyla mücadelesi nedeniyle giderek kötüleşmişti. O sırada 48 yaşında olan Guthrie, New Jersey'deki Greystone Park Psikiyatri Hastanesinde ikamet ediyordu. 29 Ocak 1961'de, New York'a vardıktan beş gün sonra, Bob Dylan ilk kez Woody Guthrie ile tanışmaya gitti.

Dylan idolünü hastanede ziyaret etti, hatta yanındaki gitarıyla ona bir şeyler çaldı. Hastalığının artması Woody Guthrie'nin değil şarkı okumasına konuşmasına bile imkan veremiyordu. İletişimini yazarak sağlayan Guthrie, manevi halefine “Henüz ölmedim” yazan bir bir mesaj iletebildi. Ardından gelen bu şekildeki iletişimde büyük usta çok mutlu olduğunu yazacaktı. Bu tanışmadan sonra belirli aralıklarla hastane ziyaretlerini sürdüren Dylan, ustasına ithaf ettiği “Song to Woody” u besteledi. Bu parçayı ilk olarak hasta yatağındaki Guthrie dinletecekti. Bunu duyan usta parçayı onunla birlikte seslendirmek için yatağından doğrulmaya uğraşıp, gitarını bulmaya çalışacaktı ama ilerleyen hastalık buna izin vermiyordu. Dylan sonunda bu parçayı ilk albümü için iki orijinal besteden biri olarak kaydetti. “Song to Woody”, Woody Guthrie'nin hayatından daha fazlasıydı, melodiyi Guthrie'nin kendi şarkılarından biri olan “1913 Massacre”den ödünç aldı, eski bir halk geleneğini başka bir müzisyenin eserine gönderme yaparak besteleyerek saygı duruşu yapmıştı.

Dylan'ın Guthrie'ye olan bağlılığı, Patti Smith'in dediği gibi, kendi içindeki içsel bir sanatı ortaya çıkardı, “bir heyecan ve hareket etme arzusu”. Ama Dylan, Guthrie'nin onu Promethean halk gücüyle harekete geçirdiği gibi milyonlara ilham vermeye devam etmeden önce, efendisini küçük bir ozan çırağı gibi hevesle aradı.

Bob Dylan'ın Woody Guthrie ziyaretini resmeden bir illustrasyon (Çizerini bulamadım.)

Dylan, Guthrie'yi Morris Plains, New Jersey'deki Greystone Park Psikiyatri Hastanesinde bulup tanıştığında hastalığı son safhalarındaydı. Bu tanışmadan 5 yıl sonrada Guthrie hayata veda edecekti. Annesinden ona miras kalan kas hastalığı onda şöyle bir seyir izlemişti... 1954 yılının Eylül ayında Guthrie, kaslarını kontrol edemediği için zihinsel bir bozukluğu olduğundan korkarak doktorlara başvurmuştu. İki yıl hastenede tedavi gördükten sonra beş parasız bir vaziyette Morristown, New Jersey sokaklarında dolaşarak geçirecekti. Polis tarafından yakalandığında, kendi isteğiyle Greystone'a geri gönderilmeden önce Morris County Hapishanesinde bir gece geçirdi. Geri kabul edildikten sonra paranoyak şizofreniden muzdarip olduğuna inanılıyordu. Polisler ve hastanedekiler, bu şaşırtıcı adamın sayısız şarkı yapan, plak kaydetmiş ve bir kitap yayınlamış biri olduğuna inanamadılar. Daha sonra Guthrie'nin, hareketlerini kontrol etme yeteneğini etkileyen kalıtsal bir durum olan Huntington hastası olduğu ortaya çıkacaktı.

Bound for Glory , Guthrie'nin Amerika'nın arka yollarında yılan gibi bir yol ördüğü otobiyografik öyküsü, arkasında dinleyen herkes için bir şarkı izi bırakarak Dylan'a o kadar ilham vermişti ki, bu, onun memleketini terk edip New York'a gelmesine sebep olacaktı. Yolda yaşamanın ve insanlara şiirini müzikle yaymasının yanı sıra, altı telli gitarının üzerine karalanmış 'Bu Makine Faşistleri Öldürüyor' sloganıyla Guthrie ona ilham oluyordu.

Ancak, sonunda kahramanıyla tanıştığında, Guthrie'nin durumu kötüleşmişti. Zar zor hareket edebiliyordu, konuşması pelteleşmişti ve gitarını eline almasına bile gücü yoktu. Onu ziyarete gelen Dylan, artık “Woody Guthrie müzik kutusu”olmuştu. Her ziyaretinde ona dinleti sunuyordu. O anları Dylan şöyle hatırlıyor: “Onunla tanıştığımda vücudu neredeyse yüzde seksen çalışmıyordu. Daha çok hizmetçi olarak oradaydım. Bütün şarkılarını biliyordum ve ona şarkılarını söylemeye gittim. "

1967 Carnegie Hall

Usta ve çırak olarak bu iki ismin hayatları farklı zaman dilimlerinde keşişti. Bu adeta bir bayrak yarışı gibiydi. Guthrie 27 yaşındayken New York'a ilk geldiğinde, en ünlü şarkısını bir hafta içinde 'This Land is Your Land' yazdı. Şehir daha sonra Bob Dylan için aynısını yapacaktı ve onu takip eden halk ustalığı çağlayanı, popüler kültürün bir daha asla aynı olmayacağını ve her bir parçasının daha iyi olmasını sağladı. Guthrie 1967'de 55 yaşında öldüğünde, Dylan, Carnegie Hall'u kahramanına bir anma konseriyle onurlandırmak için sahneye çıktı. Böylece Woody Guthrie ve şarkıları, yeni kuşaklara taşınacaktı.

Dylan'ın sahnedeki varlığı daha belirgin hale geldikçe ve yeni nesil halk müzisyenleri türü yeniden canlandırmaya başladıkça, Woody Guthrie'nin müzikal manzara üzerindeki silinmez izi daha da belirginleşti. Guthrie 1967 sonbaharında vefat etti, ancak ritmi, çalım tarzı ve vicdanı, ilham verdiği müzik ve müzisyenlerde duyulmaya devam etti. Bob Dylan meşaleyi aldı ve kendi yolunu çizerek Woody'nin mirasını ve etkisini 60 yıl boyunca ülke çapındaki yepyeni izleyicilere tanıttı ve artmaya da devam ediyor.

Yazı: Tom Taylor ve Andrew Nguyen

SONG FOR WOODY

Ben buradayım, evimden binlerce mil uzaktayım,

başka insanların gittiği bir yolda yürüyorum,

senin insanlarla ve mücadelenle dolu dünyanı görüyorum

Senin yoksulların, köylülerin, prensler ve kralların

Hey, hey Woody Guthrie, sana bir şarkı yazdım,

yaklaşan komik bir eski dünya hakkında

Hasta görünüyor ve aç, yorgun ve yırtılmış

Görünüşe göre ölüyor ve daha doğmamış

Hey, Woody Guthrie, ama bildiğini biliyorum,

söylediğim her şeyi defalarca