Abidin Dino
"Gören Göz İçin Fikret Mualla"
Kırmızı Kedi Yayınevi
(2017)
Ressam ve çizer olan büyük usta Abidin Dino, bu kitabında Türk resim sanatının dünya çapındaki ismi Fikret Mualla'yı anlatmış. Yani bir ressamın kaleminden çıkan, bir başka ressamın üzerine yazılmış bir çalışma. Bu bir biyografi çalışması ama alıştığımız biçimde değil. Aslına bakılırsa bizde biyografi şurada doğdu, şu tarihte şunu yaptı gibi ansiklopedik bilgilerin çuvala doldurulduğu gibi albenisiz ve sıkıcı çalışmalar olarak anlaşılır. Oysa Batı'da bunu çok farklı şekilde ve farklı anlatımla yapan örneklerine sıkça rastlamamız mümkün. Abidin Dino, "Gören Göz İçin Fikret Mualla"da ressamın hayatı anılarla bezenerek, bir öykü tadında anlatılmış. Bu yapılırken tarihi veriler ve ressamın sanata bakışı akademik bir hassasiyetle sunulmuş. Resim sanatıyla ilgilenmeseniz bile bu kitabı okurken kendinizi alamayacaksınız. Belki anlatılan Fikret Mualla ama o yıllardaki Türkiye tarihini, siyaset ortamı, sosyal doku ve tabi kültür hayatını bulabileceksiniz. Bütün bunların yanısıra Fikret Mualla'nın sanat anlayışı otaya konulurken, resimleri de incelenmiş.
Kitabı okurken öyle gaza geldim ki, acaba Fikret Mualla ile ilgili yazılmış ve daha resim üzerine kapsamlı kitap var mı, diye şöyle bir bakayım dedim. Birden aklıma çocukluk yıllarımdan hatırladığım bir kitap geldi. Ressamın ölümünden sonra çıkmış kalın ve bol görselli bir kitaptı bu. Daha sonraları kendimi bildiğimde de bu kitabı yazanın Nurullah Berk olduğunu öğrenmiştim ama bu kitabı bugüne kadar edinmemiştim. Bir merakla araştırmaya koyuldum, eh hani sonuçta kitabı yazan Nurullah Berk de Türk resim sanatının önemli bir ressamıydı, kim bilir Mualla'nın resimlerini ne ciddi yorumlarla incelemiştir diye düşündüm. İnternetten baktığıma göre 1970'lerdeki bu kitap, ne yazıkki yeni baskı olarak yoktu. Nadir kitap sitesinde ikinci el olarak vardı ya da sahaflardan bulabilecektim. Tam ısmarlamak için hazırlanıyordum ki, kredi kartımın ödemesini yapmadığımı farkettim. "Tam zamanıydı, lanet olası" dedim hatta bir de küfür salladım. Neyse yarın yatırır, kitabı ısmarlarım diye düşünerek, kitabı okumaya devam ettim. İyi ki kredi kartı bana bu oyunu yapmış... Neden mi? Buyrun dinleyin hele Abidin Dino neler diyor:
"Paris meyhanelerini, bistrot'larını sık sık konu olarak seçmiş olması Mualla'nın, kimi çok bilmiş ulusal sanat yandaşlarımızı tedirgin etmiştir. Sayın eleştirmenler, bu yüzden, gayri ulusal sanatçı etmiştir Mualla'yı ! "
Bu satırları okurken bu eleştirilerin 1970'lerin sol anlayıştaki eleştirmenlerden geldiğini sandım. Oysa ki tam tersine bir yerden geliyordu bu eleştiler. Daha da uzatmadan Dino'nun satırlarına yeniden dönelim:
" Ressama adanmış görünen bir kitapta, Nurullah Berk'in gerçeklere bunca aykırı yayınlaması bile, Mualla'nın ömrünü zehir edenlerin kimliğini açığa vuruyor."
Gördününüz mü tam da benim aramaya kalktığım kitaptan bahsediliyor. Şimdi kalkıp Nurullah Berk ismine kırmızı bir kalemle çarpı atmayın sakın. Berk de önemli bir ressamımızdır. Fikret Mualla'ya böyle bir eleştiri getirme talihsizliğine imza atsa da kendisi de Batı'yı izleyerek resmimizde geometrik formlarda figüratif ve de öncü kübist resimlere imza atmıştır. Ama gene de bugün de süren hasetliğimiz, çekememezliğimiz o günlerde de kendini böyle göstermiş işte. Bu konuyu da kitaptan yapacağımız iki alıntıyla noktalayalın, bakın Abidin Dino ne demiş,
"Fikret Mualla 'Türk'e has' resim anlayışını, folklorcu bir tutumla deği, yaratıcı katkılarla geliştirmiştir."
"Picasso, Fransa'da yaşadı, yarattı diye onu İspanyolluğundan yoksun etmiş, aklı başında kimseye rastlamadım bugüne dek. Kübizmi icad etti, Afrika sanatından esinlendi diye, İspanyolluktan atılmadı ressam olarak."
Abidin Dino'nun, "Gören Göz İçin Fikret Mualla" kitabında 1930'ların İstanbul'undan başlayan yolculuk, ressamın öldüğü yıl olan 1974'e kadar sürüyor. Kitapta Fikret Mualla'ını çizimlerinin de olması ayrı bir güzellik hani.
Türk resim sanatının önemli ismi Fikret Mualla'nın eserleri dünya sanat ortamında koleksiyonlarda gözde yapıtlar olarak yerini çoktan almış. Bu önemli sanatçımızın kimi zaman mizahi, kimi zaman hüzünlü kimi zaman da 'deli' yaşamını okurken bir yanda çizgiler bir yanda da renkler size eşlik edecek.
Aptulika
Kitabı okurken öyle gaza geldim ki, acaba Fikret Mualla ile ilgili yazılmış ve daha resim üzerine kapsamlı kitap var mı, diye şöyle bir bakayım dedim. Birden aklıma çocukluk yıllarımdan hatırladığım bir kitap geldi. Ressamın ölümünden sonra çıkmış kalın ve bol görselli bir kitaptı bu. Daha sonraları kendimi bildiğimde de bu kitabı yazanın Nurullah Berk olduğunu öğrenmiştim ama bu kitabı bugüne kadar edinmemiştim. Bir merakla araştırmaya koyuldum, eh hani sonuçta kitabı yazan Nurullah Berk de Türk resim sanatının önemli bir ressamıydı, kim bilir Mualla'nın resimlerini ne ciddi yorumlarla incelemiştir diye düşündüm. İnternetten baktığıma göre 1970'lerdeki bu kitap, ne yazıkki yeni baskı olarak yoktu. Nadir kitap sitesinde ikinci el olarak vardı ya da sahaflardan bulabilecektim. Tam ısmarlamak için hazırlanıyordum ki, kredi kartımın ödemesini yapmadığımı farkettim. "Tam zamanıydı, lanet olası" dedim hatta bir de küfür salladım. Neyse yarın yatırır, kitabı ısmarlarım diye düşünerek, kitabı okumaya devam ettim. İyi ki kredi kartı bana bu oyunu yapmış... Neden mi? Buyrun dinleyin hele Abidin Dino neler diyor:
"Paris meyhanelerini, bistrot'larını sık sık konu olarak seçmiş olması Mualla'nın, kimi çok bilmiş ulusal sanat yandaşlarımızı tedirgin etmiştir. Sayın eleştirmenler, bu yüzden, gayri ulusal sanatçı etmiştir Mualla'yı ! "
Bu satırları okurken bu eleştirilerin 1970'lerin sol anlayıştaki eleştirmenlerden geldiğini sandım. Oysa ki tam tersine bir yerden geliyordu bu eleştiler. Daha da uzatmadan Dino'nun satırlarına yeniden dönelim:
" Ressama adanmış görünen bir kitapta, Nurullah Berk'in gerçeklere bunca aykırı yayınlaması bile, Mualla'nın ömrünü zehir edenlerin kimliğini açığa vuruyor."
Gördününüz mü tam da benim aramaya kalktığım kitaptan bahsediliyor. Şimdi kalkıp Nurullah Berk ismine kırmızı bir kalemle çarpı atmayın sakın. Berk de önemli bir ressamımızdır. Fikret Mualla'ya böyle bir eleştiri getirme talihsizliğine imza atsa da kendisi de Batı'yı izleyerek resmimizde geometrik formlarda figüratif ve de öncü kübist resimlere imza atmıştır. Ama gene de bugün de süren hasetliğimiz, çekememezliğimiz o günlerde de kendini böyle göstermiş işte. Bu konuyu da kitaptan yapacağımız iki alıntıyla noktalayalın, bakın Abidin Dino ne demiş,
"Fikret Mualla 'Türk'e has' resim anlayışını, folklorcu bir tutumla deği, yaratıcı katkılarla geliştirmiştir."
"Picasso, Fransa'da yaşadı, yarattı diye onu İspanyolluğundan yoksun etmiş, aklı başında kimseye rastlamadım bugüne dek. Kübizmi icad etti, Afrika sanatından esinlendi diye, İspanyolluktan atılmadı ressam olarak."
Abidin Dino'nun, "Gören Göz İçin Fikret Mualla" kitabında 1930'ların İstanbul'undan başlayan yolculuk, ressamın öldüğü yıl olan 1974'e kadar sürüyor. Kitapta Fikret Mualla'ını çizimlerinin de olması ayrı bir güzellik hani.
Türk resim sanatının önemli ismi Fikret Mualla'nın eserleri dünya sanat ortamında koleksiyonlarda gözde yapıtlar olarak yerini çoktan almış. Bu önemli sanatçımızın kimi zaman mizahi, kimi zaman hüzünlü kimi zaman da 'deli' yaşamını okurken bir yanda çizgiler bir yanda da renkler size eşlik edecek.
Aptulika
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder