James Cotton ile 80 yılın özeti “Cotton Mouth Man”

Blues armonikasının en büyük isimlerinden James Cotton’u dün yitirdik. Sanatçının 2013 yılında çıkan son albümü   “Cotton Mouth Man” için aynı yıl Aydınlık gazetesinin kültür – sanat sayfasında bir yazı yazmıştım. Şimdi James Cotton’un ardından o yazıyı paylaşıyorum.         

James Cotton ile 80 yılın özeti

“Cotton Mouth Man”

 Armonika’nın en değer bulduğu yer, Blues tarzıdır. Neredeyse bir kalem gibi cebinizde taşıyabileceğiniz bu enstrüman, kendinden beklenmeyecek ses renklerine ve derin çığlıklara ulaşır. Kolay edinilebilirliğine rağmen bu çalgının ustaları öylesi her köşe başına dizilmiş çoklukta da değildir. 1920 ile 1930 arasında DeFord Bailey, Noah Lewis, Jed Davenport, Jaybird Coleman gibi öncü isimlerle  blues içinde ayrıcalıklı bir yer edinen bu enstrüman, 30 yıl sonra Little Walter ile Modern Blues’taki solo özelliğine kavuşacaktı.

Solo enstrümanı olan gitarın hakimiyetine kızan Walter, adeta onla yarış ederek bugünkü solo normlarını oturtacaktı. O günlere şahit olan bir başka armonikacı ise James Cotton’du. Yaşayan en eski blues armonikacısı olan Cotton, bugün 78 yaşında.

Usta armonikacı James Cotton’ın neredeyse 70 yıla yaklaşan müzik hayatına ithafen “Cotton Mouth Man” isimli bir albüm şu günlerde vitrinlere çıktı. İlerlemiş yaşına rağmen çalış ustalığından bir şey kaybetmediğini gördüğümüz bu albümde günümüzden bir çok müzisyenin de konuk olarak ustayla birlikte yer aldığını görüyoruz.

Davulculuktan armonikaya geçiş

Müzik hayatına efsane bluescu Howlin’ Wolf’un grubunda başlayan Mississippi’li sanatçı, radyoda duyduğu Sonny Boy Wililamson II ‘la müziğe ilgi duymuş. Küçük yaşlarda ailesiyle birlikte Arkansas’a göçetmeleri sonucu burada Williamson’la tanışma imkanı da bulacak ve onun fikirlerinden yararlanıp, kendine bir yol çizecekti.

James Cotton, Johnny Winter ve Muddy Waters

James Cotton, armonika ile özdeşleşmiş bir isim ama o yıllarda çaldığı enstrüman davuldu. Sanatçı Chicago Blues’ın mabedi olan Chess Records’a geldiğinde Howlin’ Wolf’un armonikacı aramasıyla bu enstrümana tesadüfen başlamış. O dönem burada en başarılı armonikacı olan Little Walter’dan bu olayın inceliklerini öğrenmek istese de karşılığında bir aşağılama ile yüz yüze kalır. Ona piyanist Otis Span yardım eder. Piyanodan verdiği akorlarla Cotton’un gelişmesini sağlayan Spann, yaptığı abilikle yıllar sürecek vefalı bir dostluğu da başlatacaktı.

Blues klasiklerindeki gizli kahraman

Howlin’ Wolf’tan sonra 1955’te Muddy Waters’ın grubuna giren Cotton, “Got My Mojo Working” ve “She’s Nineteen Years Old” gibi  blues klasiği olmuş kayıtlarda armonikasıyla tarihteki yerini alacaktı. 1965’te piyanoda Otis Span’ın yer aldığı Jimmy Cotton Blues Quartet’i kuran armonikacı, 1966 yılında da Janis Joplin’in konserlerinde çalacaktı. Kendine ait plaklar da yapan James Cotton, 1977’de Muddy Waters’a Grammy kazandıran “Hard Again” albümünde armonikadan  sorumluydu.  Jimmy Cotton da ilk Grammy ödülünü 1984’de “Live From Chicago” albümüyle alacaktı. Ardından1996’da “Deep in The Blues” ile de “En İyi Geleneksel Blues Albümü” dalında bu ödüle bir kez daha layık görülecekti.

Sesini kaybetti ama nefesi daim

Müzik hayatı boyunca aranan armonikacı olan Cotton, Big Mama Thorton, Santana, B.B. King gibi birçok önemli isme eşlik etmişti. Şimdi ise Joe Bonamassa, Allman Brothers Band’den Gregg Allman, Keb Mo, Warren Haynes, Ruthie Foster gibi günümüzün gözde bluescuları yeni çıkan “Cotton Mouth Man” albümünde usta armonikacıya eşlik etmişler. Konuk olan bu isimlerin yanısıra albümün güçlü bir kadrosu da var. Albümün bütününde vokali üstlenen Darrell Nulish’in albüme kattığı ruh ise gerçekten övgüye değer.

 Eskiden armonikanın yanısıra vokal de yapan James Cotton 20 yıl önce geçirdiği kanser sonucu vokal yapmayı bırakmak zorunda kalmıştı. Ama buna karşın albümde onun sesini “Midhight Train” parçasının açılışındaki sunumuyla ve de albümün finalinde yeralan “Bonnie Blue” da tüm vokali üstlenmesiyle duyabiliyoruz. Eski günlerindeki sesi olmasa da Blues’ın hissini yaşatan duygusuyla keyif verici ve hala etkili. Albümdaki parçaların konuları da Blues tarihinden ve James Cotton’un hayatından izleri barındıran öykülerle dolu. 80 yaşına yaklaşan ve gırtlak rahatsızlığı sonucu da sesini kaybetmiş olan Cotton’un armonikası ise eskisini aratmayacak kadar güzel.  

APTULİKA