Hafta Sonu Blues Perişan Kütüphanesi’ne Katkı 38

“Yirmibeş Kuruşa Amerika” – Naim Tirali

Naim Tirali ismini hep duymuşumdur ama aklımda kalan sadece gazeteciliğidir.  Hoş o gazeteciliği üzerine de fazla bir bilgim olmamıştır. Herşey geçen hafta tesadüf eseri 1947 ile 1950 arasında yazdığı öykülerinden oluşan “Yirmibeş Kuruşa Amerika” isimli kitabı bulana kadar. İkinci el sahaftan bulunmuş bu kitap, 1983’te Yazko tarafından basılan ikinci baskısı.

Kitabın yazıldığı tarihe baktığımızda Türkiye’nin yavaş yavaş “Küçük Amerika” olma yoluna girdiği yıllar.  Amerikan emperyalizminin İstanbul Boğazı’na donanmalarıyla geldiği yıllar. Naim Tiralı bu kitapta yer alan bir öyküsünde bu konuyu işliyor ama öyle politik bir dille deği, mizahi bir gözle bakıyor. Kendi deyimiyle Tirali, bu konuyu sokaktaki adamın bakışıyla anlatmış.

Kapağa ve kitabın ismine bakıp, öylesi politik yaklaşımlı öykülerden oluşan bir eser olduğunu sanmayın. Kitapta bu tipte bir yaklaşımın olduğu “Atlanta Barı” isimli bir öykü daha var. Ancak onda da farklı bir pencereden ve sıradan insanın dilinden bir bakış hakim. 15 öykünün yer aldığı kitapta Naim Tirali’nin gençlik döneminin izleri var. Öykülerde anlatılan İstanbul’un o yıllarında Beyoğlu’nun arka sokaklarındaki gece hayatını canlı canlı bulabiliyorsunuz. Öykülerin geçtiği ortamlar, bazen bir pavyon bazen bir genelev olurken gerçekci bir dille sunulmuş. Öykülerin hepsinde mizah hakim.

Naim Tirali'nin 1951'de yaptığı bir Sait Faik haberi

Naim Tirali 1925 -  2009 arasında yaşamış bir yazarımız. Yaşamı boyunca 6 öykü kitabı yayınlamış ama onu daha çok gazeteci yanıyla biliyoruz.  İlk öykü kitabı “Park” 1948'te yayınlanmıştır. Sonrasında onu gazeteci olarak görüyoruz.  1950’lerde siyasete giren sanatçı 1961 yılında CHP’den milletvekili seçilmiş.       

Naim Tirali’nin öykücülüğü bu kadar güçlüyken edebiyattan uzun süre uzak kalacak ve 1980’den sonra tekrar yazmaya başlayacaktı. Naim Tirali yazmaktan uzak kalışının nedenlerini 1983’te verdiği bir mülakatta şu sözlerle anlatıyor, “ Beni edebiyattan uzaklaştıran, sanıldığı gibi politika değil,daha çok gazetecilik olmuştur.Bir de tabii en önemlisi, edebiyatın, hikayeciliğin hep amatör planda kalması. Bir meslek olamaması, geçim sağlıyamaması.”

Naim Tirali’nin “Yirmibeş Kuruşa Amerika” isimli öykü kitabını sahafları gezerek arar ve bulursanız mutlaka okuyun derim. Öykülerdeki anlatımın gerçekçiliği, matraklığı ve en önemlisi anlatılan mekanlar ve  sokaklarda geziyor gibi olacaksınız. Her öyküde mizah garanti diyebilirim.  

Aptulika