Ölümünün 36. yılında Erdoğan Çaplı

Klasik müzik’te usta bir keman yorumcusu, eğitimci, müzikolog, caz piyanisti, besteci, aranjör ve tabi Kerim Çaplı’nın babası Erdoğan Çaplı’yı 8 Kasım 1977’de kaybetmiştik. Büyük ustanın ölümünün 36 yılında saygıyla anıyoruz.

Kasımın ilk haftası ülkemizin iki değerinin ölüm yıldönümüne rast geliyor. Bunlardan ilki 2 Kasım 2004’te yitirdiğimiz Kerim Çaplı’ydı. Blues ve rock’ın ülkemizdeki en önemli yeteneklerinden biri olan Kerim Çaplı’dan başka Kasım’da kaybettiğimiz diğer bir isim de Erdoğan Çaplı’ydı. 1977 yılında modern Türkiye’nin en önemli müzisyenlerinden birini yitirmiştik. Baba Çaplı da Kerim gibi meçhulleştirilmiş dahilerdendi. Bugün bilgi deposu diye övündüğümüz internete girdiğinizde yabancı siteler dışında ülkemizden hiç bir sitede onunla ilgili tek bir satır bulamazsınız. Nostalji diye en sıradan şarkıcıyı bile hatıralarımızda anar ve bol bol yazılar yazarız, eski dergi sayfalarından anektodlarla sunarız ama Erdoğan Çaplı’nın ilaç olsun diye ülkemizde çıkmış bir plak kaydı bile yoktur. Neyse ki internetten MP 3 indirme olayı başladı da Erdoğan Çaplı’nın ABD’de basılan iki albümünün plağını bulabildik.

Ufku açık klasikci

Baba Çaplı, oğlu Kerim gibi öldükten sonra değeri anlaşılan biri değil. O yaşarken ülkemizin caz yapılan kulüplerinde konserler vermiş öncü bir isimdi. Ama  yaşarken ülkemizde plak kaydı bulunmadığı için unutuldu ya da bilenlerin hatıralarındaki naftalinli sandıklarda kaldı.

Müzisyenliği dışında ciddi bir eğitimci yanı da olan Erdoğan Çaplı, 1926’da İstanbulda doğmuş. Genç Cumhuriyet’in müzikal aydınlanmacılığının bir neferi olarak Klasik Müzik üzerine eğitim almaya başlamış. Ankara Devlet Konservatuarı’nda küçük yaşta başladığı eğitimini piyano ve kemanda usta bir yorumcu olarak tamamlamış. Başarılı bir klasik müzik yorumcusu olmakla yetinmeyen Çaplı, bir eğitimci ve ufku açık bir müzisyen kimliğiyle de öne çıkmıştı. Bugün alıştığımız konservatuarlı müzisyenlerin aksine o hem dünyadaki çağdaş müzik türlerini takip ediyor hem de ülkemizin müziğiyle de ilgileniyordu. 40’lı yıllarda onu (meçhulleştirdiğimiz bir başka dahimiz) İsmet Sıral’la birlikte caz müziğinin ülkemizdeki öncü çalışmalarıyla buluyoruz. Erol Pekçan’la da bu alanda ilk konserleri veren Erdoğan Çaplı, uzun yıllar Ankara Radyosu’nda da görev yapacaktı. “Daldan Dala” programıyla klasik müziğin kitlelere yayılmasında büyük çaba veren sanatçı eğtimci kişiliğiyle de “Radyo Çocuk Kulübü” programını da hazırlayacaktı.

Amerika’da caz piyanosundan yayılan Türk ezgileri

50’lerin ortasında ABD’ye giden Erdoğan Çaplı, New York’ta müzik çalışmalarına devam eder. Burada çeşitli kulüplerde caz müziği yapacaktır. Müzik yazarları Türkiye’de pop’un başlangıcı olarak Tülay German’ın “Burçak Tarlası”nı gösterirler. Bu şarkı geleneksel bir türkünün hafif batı müziği’ne adapte edilmesi olarak bizim ezgilerimizden oluşan ilk örnek olarak da gösterilir. 60’ların sonunda yapılan ülkemiz sınırlarındaki bu “ilk”, 1957’de Erdoğan Çaplı tarafından çok önceleri Türkiye sınırları dışında gerçekleşecekti. Usta piyanist Amerikan radyolarında her pazar canlı konserle Türk motifleri ile bezenmiş potburilerini milyonlarca Amerikalıya sunuyordu.

Bununla da yetinmeyen Çaplı, bu ezgileri ve bestelerini daha geniş kitlelere sunmak istiyordu. Bunun da tek yolu plak çıkarmaktı. Radyodaki programında artan şöhreti sonucu bir süre sonra dönemin önemli plak şirketlerinden “Dot Records” ona plak teklifi yapacaktı. Ve böylece Çaplı’nın “Piano Pasha” isimli albümü çıkacaktı. Dönemin ülkemizdeki en ünlü aktüalite dergisi Hayat mecmuası 16 Ekim1959 tarihli sayısında bu plağın haberini  “Plak firması ona Türk geleneğinin en yüksek rütbesi olan ‘Paşa’lığı vermiş,plağın adını ‘Piyano Paşa’ koymuştu. Amerikan halkı artık Türklerin,bateri ve piyano girmiş klasik ve halk musikisi ile dans ediyordu.” diye verecekti.

Çaplı piyanosunun “heyecanlı ritimleri”

 Türk ezgilerinin çok başarılı bir caz düzenlemesi ile sunulduğu bu albümde Erdoğan Çaplı piyanoda yer alırken davulda 10 yaşındaki oğlu Kerim, kontrbas’ta Sam Bruno ve perküsyonda da William Ryan eşlik ediyordu.

Amerikalıların “Piyano Paşa” diye adlandırdığı Erdoğan Çaplı’nın Türk ezgilerini  sunduğu piyanosunun ünü artacak ve iki yıl sonrada ikinci plağı gelecekti. “Time” plak şirketinin  etiketi ile çıkan “The Exciting Rhytms of Piano Pasha” albümünde ise bu sefer caz yapıtları seslendirilecekti.

Erdoğan Çaplı’nın Türk ezgilerini cazla buluşturmasındaki mahir yorumculuğu ve düzenleme kabiliyetinin ötesinde besteciliği de önemliydi. 380’nin üzerinde bestesi de olan sanatçıyı 8 Kasım 1977 tarihinde yitirecektik.

Klasik müzik’te usta bir keman yorumcusu, müzik eğitimcisi, müzikolog, caz piyanisti, besteci, aranjör ve tabi Kerim Çaplı’nın babası Erdoğan Çaplı. Büyük ustanın ölümünün 36 yılında saygıyla anıyoruz.